شیوه ها و هزینه آزادسازی مدارک تحصیلی از دانشگاه های دولتی و دریافت دانشنامه
برای تحصیل در خارج از کشور و اخذ پذیرش تحصیلی نیاز به آماده سازی و ارائه مدارک مختلفی وجود دارد که از جمله مهم ترین آنها، مدرک دانشگاه محل تحصیل که شامل ریز نمرات و گواهینامه فارغ التحصیلی است، می باشد. همانطور که می دانید، دانشجویانی که در دانشگاه دولتی و به صورت روزانه مشغول به تحصیل بودهاند، به دلیل تحصیل رایگان به ازای سالهای تحصیلی و مطابق با منطقهای که در زمان کنکور در آن حضور داشتهاند، به دولت تعهد خدمت داشته و مدارک آنها در گرو دانشگاه تا پس از اتمام این تعهد باقی می ماند. بنابراین اگر شما هم جزء دانشجویان دانشگاههای دولتی بودهاید و برای اپلای نیاز به اصل مدرک خود دارید و می خواهید بدانید طریق آزاد سازی مدارک تحصیلی دانشگاه چگونه است، خواندن این مطلب را به شما توصبه می کنیم:
برای کسانی که علاقه مندند مدرکشان را آزاد کنند به طور کلی 3 حالت وجود دارد:
- نامه عدم کاریابی
- پرداخت نقدی هزینه
- سابقه بیمه
- (راه های دیگری مثل دانشجویان بورسیه، متعهد به آموزش و پرورش و … وجود دارد که به دلیل استثنائی بودن، از پرداختن به آنها در این مطلب اجتناب شده است.)
قبل از ورود به بحث شیوه های مختلف آزادسازی مدرک، باید متذکر بشیم که قبل از انجام هرکاری بایستی تسویه حساب کامل رو با دانشگاه خودتون انجام داده باشید و سپس در وب سایت سازمان امور دانشجویان وزارت علوم (این لینک) ثبت نام کنید. در این وب سایت پس از بارگذاری اطلاعات و مدارک گوناگون و مختلف، به قسمت لغو تعهد و آزادسازی مدرک ارجاع داده خواهید شد که نمونه اون در عکس زیر قابل مشاهده است:

دقیقا از همین مرحله است که کار شما بر اساس شیوه ای که در مورد آزادسازی مدرکتون انتخاب کردید، آغاز میشه! شیوه هایی که در ادامه مقاله به تفصیل به توضیح آنها پرداختیم:
1. آزاد سازی مدارک دانشگاه با استفاده از نامه کاریابی:
مراحل آزادسازی مدرک(از طریق خرید و از طریق عدم کاریابی)
نویسنده: فربد بهنامی نیا
اگر در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاهی خارج از ایران پذیرش گرفتید و اگر در دانشگاه دولتی تحصیل رایگان داشتید، در این مقاله خیلی مختصر و مفید به شیوه جدید و کاملا اینترنتی آزادسازی مدارک و دانشنامه از طریق سامانه جامع امور دانشجویان (سجاد) می پردازیم.
خانم ها امور مربوط به خدمت نظام وظیفه ندارند اما آقایون باید متوجه این مسئله باشند و همیشه وضعیت نظام وظیفه روشنی رو دنبال کنند تا به مشکل بر نخورند.
مقدمه ای بر تحصیل رایگان و تعهد خدمت
در ایران، دانشجویان دانشگاههای دولتی قانوناً مکلفند که برابر مدتی که از تحصیل رایگان استفاده کردهاند در ایران کار کنند. کسانی که نخواهند این تعهد را به انجام برسانند میتوانند برای لغو تعهد، هزینهٔ تحصیل خود را به دولت بپردازند. همچنین، کسانی که پس از فارغالتحصیلی نتوانند کار پیدا کنند میتوانند با تأیید وزارت کار تعهد خود را بدون پرداخت هزینه لغو کنند. مدت تعهد آموزش رایگان برای دانش آموختگان سهمیه منطقه یک، رزمندگان، ایثارگران، جانبازان، شاهد، برابر با مدت تحصیلشان است. دانش آموختگان منطقه دو و بالاتر دو برابر مدت تحصیل و دانش آموختگان سهمیه استانداری نیز باید سه برابر مدت تحصیل خود تعهد آموزش رایگان دهند. می توانید به بخش پی نوشت ها در پایان این نوشته برای اطلاع از جزئیات مراجعه کنید.
لغو تعهد خدمت آموزش رایگان از طریق ارائه گواهی اشتغال به کار، بازنشستگی و یا از کارافتادگی هم قابل انجام است که برای ادامه تحصیل بدون وقفه قابل استفاده نیستند. ما در این مقاله روند تسویه حساب و آزادسازی مدارک به صورت پرداخت نقدی به علاوه از طریق عدم کاریابی را دنبال می کنیم.
مدارک لازم و روش ثبت و پیگیری درخواست برای روش پرداخت نقدی
طبق جدیدترین اعلام وزرات علوم به تاریخ ۹ مرداد ۱۳۹۸ مدارک مورد نیاز جهت لغو تعهد خدمت ناشی از استفاده از خدمات آموزش رایگان به صورت زیر است:
- ارائه اصل كارت پايان خدمت يا معافی دائم برای آقايان جهت دريافت دانشنامه و يا داشتن شرايط ۹گانه بخش نامه نظام وظيفه (مانند: گواهی اشتغال به تحصیل مقطع بالاتر، برگه سبز آماده به خدمت و …)
- ارائه اصل تسویه حساب از صندوق رفاه دانشجویان یا امور دانشجویی
- ارائه گواهی اشتغال به کار از موسسات و ادارات دولتی یا خصوصی (در صورت اشتغال به کار با ذکر تاریخ شروع، خاتمه یا ادامه آن (حکم کارگزینی)
- افرادی که در ادارات کل وزارت کار و امور اجتماعی تهران و استانها برای اشتغال به کار ثبت نام کرده اند لازم است نامه عدم کاریابی را از اداره یاد شده اراه نمایند
علاوه بر مدارک بالا، اسکن مدارک شناسایی و گواهی موقت فارغ التحصیلی، در صورت دریافت آن، نیز لازم است.
مرحله ثبت درخواست
پر کردن فرم درخواست لغو تعهد ساده است و باتوجه به سوابق تحصیلی خود آن را پر کنید. در قسمت آخر حتما در فیلد مجموع واحدها کل واحدهایی که گذرانده اید اعم از ترم تابستانی، حذف، مردود و …. را بنویسید.
مرحله پرداخت
پس از بررسی درخواست شما توسط دانشگاه مربوط، هزینه دقیق لغو تعهد به شما اعلام می شود و لینک درگاه پرداخت در سامانه سجاد در اختیار شما قرار می گیرد.
بعد از پرداخت نیز نامه ای از طرف وزرات علوم مبنی بر تایید لغو تعهد و پرداخت شما برای شما ارسال خواهد شد.
مرحله آزادسازی
پس از پرینت نامه تایید لغو تعهد و مدارکی که دانشگاه از شما برای صدور مدارک رسمی درخواست می کند، می توانید به دانشگاه مراجعه کنید و یا اگر با پست درخواست شما را قبول می کنند به صورت پستی مدارک را برای دانشگاه ارسال کنید.
به طور میانگین دو هفته طول می کشد تا دانشنامه و ریزنمرات رسمی شما آماده شود. در نهایت شما باید حضورا برای دریافت مدارک رسمی خود به دانشگاه مراجعه کنید.
ترجمه رسمی با مهر دادگستری
اگرچه مدرک شما ممکن از دو زبانه صادر شود، اما برای ترجمه رسمی باید دانشنامه خود را یکبار دیگر به تایید وزارت علوم برسانید تا قابل ترجمه رسمی شود. برای این منظور نیز از سامانه سجاد می توانید اقدام کنید.
مهر دادگستری لازمه ارائه به سفارت نمی باشد اما برای ارائه به دانشگاه مقصد هنگام ثبت نام ضروری است.
مرحله درخواست
در مرحله درخواست، عکس پشت و روی دانشنامه به علاوه وضعیت نظام وظیفه مورد نظرتون رو بارگزاری می کنید و هزینه اندک تایید مدرک توسط وزرات علوم رو می پردازید.
مرحله بررسی و تایید
در این مرحله وزرات علوم مدرک شما را تایید می کند و نامه ای مبنی بر قانونی بودن و صحیح بودن دانشنامه شما صادر می کند. با پرینت این نامه و اصل دانشنامه می تونید به مترجم مراجعه کنید و درخواست ترجمه رسمی بدید.
مدارک و مراحل لازم از طریق عدم کاریابی
در ابتدا موکدا نسبت به قانون فرصت ۶ ماهه که در ادامه بیان می شود، نویسنده سلب مسئولیت می کند و بر عهده خواننده عاقل است تا همیشه در این روش از اجرا/لغو این قانون و آخرین تغییراتش کسب اطلاع کند. همچنین تاکید می گردد نسبت به تبصره ها و دیگر قوانین روش عدم کاریابی همواره به روز ترین تغییرات را از مراجع رسمی مربوط دریافت کنید. به صورت کلی قوانین و شرایط به شرح زیر است:
طبق ابلاغیه وزرات علوم در تاریخ ۹۶/۱۱/۲، دانش آموختگان تنها ۶ ماه فرصت دارند در دفاتر کاریابی تقاضای کار نمایند. (قانون فرصت ۶ ماهه)
ثبت نام در دفاتر کاریابی و دریافت گواهی عدم کاریابی به صورت حضوری است.
برای اقایان این فرصت بعد از صدور کارت پایان خدمت حساب می شود.
گذشت یکسال از تاریخ فراغت از تحصیل برای کلیه دانش آموختگان دارای گواهی عدم کاریابی از ادارات کل کار و امور اجتماعی مراکز استان الزامی می باشد.
اعلام عدم کاریابی در مقاطع بالاتر تعهد دانش آموخته را در مقاطع تحصیلی قبلی نیز لغو می کند. ( در صورت ادامه رشته در یک رشته )
دانشجویان شاغل به تحصیل در کلیه دوره های مقاطع بالاتر دوره روزانه نمی توانند گواهی عدم کاریابی در حین تحصیل برای لغو تعهد خدمت آموزش رایگان مقطع قبلی ارائه کنند.
دانشجویان انصرافی یا اخراجی نمی توانند از این امکان استفاده کنند.
پی نوشت 1: موارد قانونی مهم در محاسبه هزینه لغو تعهد
- برای پذیرفته شدگان سهمیه های آزاد، منطقه ۱، شاهد، خانواده شهدا، ایثارگران، نهضت سوادآموزی،جهاد، جانبازان، آزادگان مدت تعهد به خدمت یک برابر مدت تحصیل می باشد.
- برای پذیرفته شدگان سال ۶۳ به بعد سهمیه های مناطق ۲، ۳، ۴، ۵، عشایر، مناطق محروم مدت تعهد به خدمت دو برابر مدت تحصیل می باشد. دانش آموختگان مناطق ۲و ۳ چنانچه پس از استعلام از سازمان سنجش یا باتوجه به کارنامه محرمانه مندرج در پرونده متقاضی، حائز امتیاز حدنصاب گزینش آزاد همان رشته و محل تحصیل باشند، تعهد خدمت ایشان به صورت سهمیه مناطق ازاد یک برابر مدت تحصیل محاسبه می شود.
- برای پذیرفته شدگان سهمیه استانداری ها، مدت تعهد خدمت سه برابر مدت تحصیل می باشد.
- مدت تعهد خدمت برگزیدگان المپیادهای بین المللی، جشنواره خوارزمی، و استعداد درخشان که بدون کنکور از تحصیلات رایگان استفاده می کنند، همانند سهمیه آزاد می باشد.
- برای هر نیمسال تحصیلی ۶ ماه تعهد خدمت محاسبه می شود و ترم تابستان لحاظ نمی شود.
- نیمسال های مرخصی بدون احتساب در سنوات مشمول تعهد خدمت نمی گردند و بالعکس.
- نیمسال های حذف شده با احتساب سنوات به صورت نیمسال کامل در مدت تعهد خدمت محاسبه می شوند.
پی نوشت 2: شرایط عمومی برای پایان تعهد خدمت
- برای ارائه گواهی موقت فارغ التحصیلی باید تصفیه حساب کامل با دانشگاه و صندوق رفاه دانشجویان صورت بگیرد. به علاوه اقایان باید وضعیت نظام وظیفه مشخص و قابل قبول داشته باشند. هنگامی که لغو تعهد خدمت آموزش رایگان هم انجام شد با تسلیم اصل گواهی موقت به دانشگاه، دانشنامه رو دریافت می کنید.
- وضعیت نظام وظیفه به یکی از اشکالی که در ادامه می آید باید باشد. 1- دارای کارت پایان خدمت 2- دارای معافیت دائم 3- دارای معافیت موقت در مدت اعتبار آن 4- دارای گواهی صادره از نیروهای نظامی و انتظامی مبنی بر استخدام 5- دارای گواهی صادره از نیروهای نظامی و انتظامی مبنی بر اشتغال به خدمت دوره ضرورت بدون غیبت 6- دارای گواهی اشتغال به تحصیل و یا خدمت در وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش، سازمان کشتیرانی، آموزشگاه فنون هوایی 7- دارای برگه اعزام به خدمت بدون غیبت در مدت اعتبار آن 8- دارای گواهی صادره از سازمان وظیفه عمومی و معاونت وظیفه عمومی استان ها 9- دارای گواهی اشتغال به تحصیل با شماره معافیت معتبر 10- دارای گواهی رسمی مبنی بر اتمام خدمت دوره ضرورت از یگان خدمتی
پی نوشت 3: محاسبه هزینه معادل تعهد خدمت آموزش رایگان
دوره تحصیلی که در سال ۹۲ و ۹۳ در رشته های فنی مهندسی آغاز شده است، هزینه هر نیمسال ۱/۱۴۹/۴۰۰ تومان و به ازای هر واحد اضافه از سقف واحد اجباری تا پایان مدت تحصیلات ( مثلا ۱۴۳ واحد و بدون در نظر گرفتن حذف و مردودی) ۹۵/۷۸۳ تومان است. با این حساب برای مثال یک لیسانس ۵ ساله در رشته مهندسی کامپیوتر ورودی سال ۹۳ مبلغ ۱۱/۴۹۴/۰۰۰ تومان می شود. کارشناسی ارشد ناپیوسته ورودی سال ۹۲ در رشته های فنی و مهندسی هر نیمسال ۲/۴۹۸/۲۰۰ تومان و دکتری تخصصی ورودی سال ۹۲ در رشته های فنی و مهندسی هز نیمسال ۴/۰۴۱/۲۰۰ تومان هزینه دارد.
در آخر ذکر این نکته الزامی است که مجموع پرداختی شما برای لغو تعهد توسط کارشناس امور آموزش کل دانشگاه مربوط بررسی می شود و در سامانه سجاد به شما اعلام می شود. سپس لینک پرداخت قرار می گیرد و مستقیما هزینه پرداخت می شود.
در تصویر زیر، آخرین بخش نامه وزارت علوم در مورد لغو تعهد از طریق کاریابی قابل مشاهده است:

2. آزاد سازی مدارک دانشگاه با پرداخت هزینه ریالی:
آزادسازی مدرک به این شیوه بسیار ساده بوده و تنها کافی است با واریز مبلغ از قبل تعیین شده به حساب سیبای وزارت علوم منتظر بمانید تا مدرک شما آماده شود. این فرآیند معمولا از 5 تا 20 روز طول می کشد.
نکته: عوامل مختلفی بر میزان هزینه ای که متقاضیان برای آزادسازی مدرک باید بپردازند تاثیرگذار است که عبارت اند از:
- سال شروع و پایان مقطع تحصیلی مورد نظر
- میزان سابقه کار (هرچه بیشتر، هزینه کمتر)
- مقطع تحصیلی ای که خواهان دریافت مدرک آن هستید (کارشناسی، ارشد یا دکتری)
- گروه تحصیلی (پزشکی، مهندسی، علوم انسانی و …)
- سهمیه منطقه ای که در زمان کنکور در آن حضور داشته اید (منطقه 1،2،3)
– توجه داشته باشید که مبلغ دقیقی که متقاضیان به ازای آزادسازی مدرک خود باید بپردازند، همه ساله تغییر کرده و به طور مرتب در وب سایت امور دانشجویان وزارت علوم درج می شود. همچنین می توانید از طریق تماس با آموزش دانشکده خود از این هزینه با خبر شوید.
3. آزادسازی مدارک دانشگاه از طریق سابقه بیمه:
در صورتی که می خواهید با استفاده از بیمه مدرک خود را آزاد کنید، حتما باید دارای سابقه کاری در بعد از دوران تحصیلی خودتون باشید؛ به عبارت دیگه، بیمه ای که در حین تحصیل رد شده است قابل قبول نیست و به هیچ وجه از طرف دانشگاه و وزارت علوم مورد تائید نخواهد بود.
اینکه میزان تعهد به کار برای فارغ التحصیلان به چه مقدار است، به دو عامل بستگی دارد:
۱) مقطعی که فرد از آن دانش آموخته شده
۲) منطقه و سهمیه ای که فرد در زمان کنکور داشته است.
به طور مثال، فارغ التحصیلان کارشناسی از منطقه یک و سهمیه ایثارگری، هم اندازه طول مدت تحصیل تعهد به خدمت دارند (چهار سال). در حالی که میزان تعهد به خدمت فارغ التصیلان کارشناسی برای دانشجویانی که از منطقه دو بوده اند، دو برابر مدت تحصیل است (هشت سال). لیست کامل میزان تعهد به خدمت در وب سایت وزارت علوم موجود است. دانشجویانی نیز که تحت نظر وزارت بهداشت تحصیل کرده اند (مانند دانشجویان رشته پزشکی) آئین نامه های خاص خود را دارند که در وب سایت وزارت بهداشت قابل مشاهده است.
مورد دیگر اینکه به ازای سال هایی که بیمه رد شده است، از تعهد به خدمت فرد کم میشود. توجه کنید که تعداد سالهای خدمت متقاضی در گواهی موقت وی آمده است.
نکته: سربازی جز این سالها محسوب میشود و در صورتی که سربازی رفته باشید، دو سال از این مقدار کم خواهد شد.
نکته: اگر سابقه بیمه دارید باید ابتدا بایستی سابقه بیمه خودتون مدرک مقطع کارشناسی را آزاد کنید و مابقی سابقه بیمه هرچه اضافه آمد، مدرک مقطع کارشناسی ارشد را آزاد کنید.
در پایان برای اطلاع بیشتر مخاطبین از جدیدترین آئین نامه ها و قوانین آزادسازی مدرک، لینک آئین نامه آزادسازی مدرک وزارت علوم را آورده ایم تا متقاضیان به صورتی کاملا مطمئن و با خیال راحت اقدام نمایند:
لینک آئین نامه آزادسازی مدرک تحصیلی وزارت علوم
بیشتر بخوانید: